CBGA – komórka macierzysta konopi

CBG został zidentyfikowany w 1964 roku, ale to dziś jego potencjał medyczny stawia go w zupełnie nowym świetle ustanawiając celem badawczym. Powstaje ze swojej kwasowej formy – kwasu kannabigerolowego (CBGA). CBGA jest ważny chociażby z tego względu, że jest chemicznym prekursorem innych kannabinoidów. Substancja jest przede wszystkim ciężka do pozyskania stąd jej znaczenie w lecznictwie jest póki co marginalizowane. Istnieją jednak prace naukowe, które dowodzą medycznych właściwości czystego CBGA. Okazuje się on być słabym antagonistą receptora CB1 i znosić częściowo działanie psychoaktywne THC. Ponadto wykazuje korzystny wpływ przy leczeniu schizofrenii oraz hamuje stany zapalne. Stymuluje również regenerację i wzrost kości. Kwas kannabigerolowy odgrywa jednak prawdziwe znaczenie medyczne, kiedy przekształci się we wspomniane formy neutralne kannabinoidów. CBGA jest prekursorem CBG (naturalnie tylko w około 1 %) i trzech głównych gałęzi kannabinoidów: kwasu tetrahydrokannabinolowego (THCA), kwasu kannabidiolowego (CBDA) i kwasu kannabichromenowego (CBCA), stąd też jest nazywany czasem ”komórką macierzystą“ konopi. Gdy dowolny z kwasów kannabinoidowych jest poddany działaniu ciepła lub promieniowania UV przechodzi w formy neutralne – czyli THC, CBD i CBC. Co bardzo istotne z punktu widzenia swojej przydatności w lecznictwie oraz procesu pozyskiwania substancji, prekursorowe formy kwasowe kannabinoidów występujące w surowej roślinie mają inne właściwości niż ich formy neutralne.

Problem z pozyskaniem
Doświadczenia prowadzone na konopiach przemysłowych wykazały znacznie wyższy poziom CBG niż w większości odmian konopi indyjskich co wydaje się być uwarunkowane genetycznie. W większości odmian konopi CBG występuje w niewielkich ilościach – niektóre odmiany na rynku zawierają go tylko 1% ponieważ CBGA bardzo szybko przechodzi do THC, CBD i CBC. Dzięki hodowli uszlachetniającej udało się jednak stworzyć chemotypy konopi, w których unieczynniono enzymy rozkładające CBGA do innych niż CBG kannabinoidów co pozwala uzyskać wyższe poziomy tej substancji.

Nieodzowny efekt otoczenia
CBG jest istotnym kannabinoidem, który wzmacnia efekt synergii (otoczenia, entourage effect). Substancja wraz z dziesiątkami innych kannabinoidów, odgrywa ważną rolę w zapewnieniu korzyści terapeutycznych związanych z konopiami. Te z kolei współdziałają z ponad czterystoma innymi związkami (terpeny, aminokwasy, białka, cukry, enzymy, kwasy tłuszczowe, estry i flawonoidy). Efekt otoczenia zakłada, że ekstrakcja całej konopi daje więcej korzystnych efektów niż podanie każdego związku wyizolowanego osobno. Liczne badania sugerują możliwe działanie synergiczne CBG z terpenoidami (limonenem i micrenem) w raku wątroby (blokuje nowotworzenie powodowane przez aflatoksyny) i sutka. Również CBGA wykazuje właściwości synergiczne z terpenoidami występującymi w melisie – pomaga w odstraszaniu owadów dzięki co czyni z niego obiecującą i ekologiczną alternatywę w ochronie upraw i warzyw.

W jaki sposób działa sam kannabigerol?
To co najistotniejsze CBG nie działa psychoaktywnie, stąd jego pozyskiwanie jest w pełni legalne. Jako kannabinoid wchodzi naturalnie w interakcję z układem endokannabinoidowym. Oddziałuje na receptory CB2, ulokowane w obrębie układu immunologicznego ale naukowcy nie wiedzą jeszcze czy jest ich aktywatorem czy inhibitorem. Znacznie ciekawiej CBG wpływa na receptory położone w ośrodkowym układzie nerwowym – CB1. CBG jest bowiem ich antagonistą, stąd też w pewnym stopniu przyczynia się do redukcji odurzającego haju czy paranojom wywołanym przez THC (agonistę receptora CB1). Ponadto kannabigerol może podnieść poziom naturalnego, endogennego kannabinoidu jakim jest anandamid, zwany także molekułą szczęścia. Na tym jego rola w odziaływaniu na mózg się nie kończy. Jest on także inhibitorem wchłaniania GABA – jednego z kluczowych neuroprzekaźników hamujących w całym układzie nerwowym. Taki mechanizm działania sprzyja rozluźnieniu mięśni czy zmniejszeniu niepokoju. Niektóre badania podają, że substancja blokuje receptory dla serotoniny 5HT1A co czyni ją potencjalnym lekiem antydepresyjnym. Niebagatelną jest również rola neuroprotekcyjna substancji – w badaniach prowadzonych na myszach kannabinoid chronił neurony przed działaniem toksycznym oraz poprawiał dysfunkcje ruchowe. To samo badanie z 2015 roku pokazało, że stosowanie CBG może skutkować poprawą ekspresji genów przeciwdziałających wystąpieniu choroby Huntingtona – choroby o podłożu genetycznym, która z czasem powoduje rozpad komórek nerwowych w mózgu. Potrzeba w tym temacie jednak dalszych badań. Lecznicze konopie wielu kojarzą się z terapią padaczki. Najnowsze badania wskazują na przydatność CBG w zwalczaniu napadów u chorych z zespołem Dravet (rzadko występująca, ciężka miokloniczna padaczka dziecięca), a także w innych chorobach przebiegających z napadami drgawkowymi.

W 2013 roku na Uniwersytecie w Neapolu dowiedziono właściwości przeciwzapalnych CBG w chorobie jelit. Badania prowadzono na myszach, gdzie kannabinoid znacząco zmniejszał markery stanu zapalnego i łagodził stan zapalny jelita grubego. Sugeruje się, że substancja mogłaby także okazać się pomocna w leczeniu pacjentów z IBD. Do grupy IBD zalicza się chorobę Leśniowskiego-Crohnawrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz inne nieokreślone zapalenia jelit. Przeprowadzono w tym celu badania kliniczne, a ich wyniki okazały się bardzo obiecujące w wyłączaniu stanu zapalnego.

CBG może w przyszłości okazać się także lekiem wspomagającym terapię jaskry. Od lat pacjenci używali w tym celu marihuany bogatej w THC, ale doświadczenia wykazały, że niepsychotyczny kannabigerol również skutecznie zmniejsza ciśnienie wewnątrzgałkowe (poprawia drenaż płynów w oku i rozszerza naczynia krwionośne) kiedy stosuje się go ogólnoustrojowo czy miejscowo.

To co być może interesuje najbardziej świat nauki to działanie przeciwnowotworowe CBG. Wiele izolowanych kannabinoidów z konopi posiada udowodnione działanie przeciwrakowe w różnych typach nowotworów. W tym przypadku również kannabigerol nie stanowi wyjątku. Wracając do chorób jelit CBG może pomóc w hamowaniu powstawania nowych komórek rakowych w nowotworze jelita grubego (badania na myszach, rok 2014). Do tego niedawno CBG okazał się być skutecznym czynnikiem cytotoksycznym raka nabłonkowego u ludzi a także drugim po CBD najefektywniejszym fitokannabinoidem w walce z rakiem sutka.

Pozostając w tematyce leczenia nowotworów, każdy lekarz wie jak ważna, prócz terapii onkologicznej, jest odpowiednia, stawiająca na nogi dieta. Niestety cytostatyki powodują często nudności, wymioty i osłabienie przez co osoba chora zwyczajnie nie chce jeść. Od dawna wiadomo, że THC marihuany pobudza skutecznie apetyt. Okazało się jednak, że nawet po usunięciu tej substancji psychoaktywnej konopie nadal skutecznie stymulowały apetyt (badania na szczurach z 2016 roku). O takie działanie naukowcy podejrzewają właśnie pozbawiony efektów psychotropowych CBG. Szczury, którym podawano CBG, zwiększyły liczbę spożywanych posiłków i podwoiły spożycie pokarmu. Ponadto CBG przeciwdziała nudnościom i łagodzi odruchy wymiotne. Prócz onkologii takie działanie mogłoby być pożądane w terapii zaburzeń odżywiania jak np. anoreksja.

Kannabigerol pomaga także w problemach z pęcherzem moczowym u ludzi. W 2015 roku włoscy naukowcy odkryli, że substancja wyraźnie pomagała zmniejszyć skurcze pęcherza przynosząc odczuwalną ulgę pacjentom.

Zupełnie osobnym zagadnieniem jest działanie przeciwdrobnoustrojowe związku co w czasach narastającej antybiotykoodporności niesie zawsze promyk nadziei. Badanie przedstawione w 2020 roku wykazało, że kannabigerol ma bardzo skuteczne działanie przeciwdrobnoustrojowe w stosunku do szczepów MRSA (Staphylococcus aureus oporny na metycylinę). Inne badania sugerują też umiarkowane działanie przeciwgrzybicze.

Wszystkie karty nie zostały jeszcze odkryte
Kannabigerol jest dostępny w sprzedaży najczęściej jako wyizolowany z konopi kilkuprocentowy olejek. Jako, że nie posiada on aktywności psychoaktywnej może być on leganie sprzedawany. Inne popularne produkty kannabigerolu to izolat i kryształy. Na temat CBG wiemy coraz więcej i coraz częściej można spotkać opinie, że to drugi pod względem ważności kannabinoid po CBD. Biorąc pod uwagę fakt, że świat nauki zainteresował się substancją stosunkowo niedawno w przyszłości czeka nas jeszcze wiele fascynujących odkryć na jej temat, które pomogą rewolucjonizować medycynę i ponownie pomóc „odczarowywać konopie”.